Niyə özünü aldadırsan?

İnsanların yanıldığı bir çox mövzuda cəmiyyətin psixologiyasının təsiri böyükdür. Xüsusilə də din əxlaqından uzaq yaşayan cəmiyyətlərdə səhv və ya pis də olsa çoxluğun mənimsədiyi düşüncə, yaxud davranışlar  insanlar tərəfindən də mənimsənməyə başlanır. İnsan, əslində, vicdani olaraq doğrunu bilməsinə baxmayaraq, sırf çoxluğun təsiri ilə “bu qədər insanın bir bildiyi var” kimi yanlış fikirlə vicdanını susdurur və onlara tabe olur. Halbuki, çoxluq heç bir mövzuda yol göstərici ola bilməz. İnsanlara doğrunu yanlışdan ayırd etmələri üçün endirilmiş olan yalnız Qurandır. Quranda olmayan bəzi meyarları qəbul edənlər və ona tabe olanlar  çox böyük yanlışlığa düşürlər. Belə ki, Allah Quranda insanları çoxluğun arxasınca getməmələri üçün açıq şəkildə xəbərdar etmişdir.

Yer üzündə olanların çoxuna itaət etsən, onlar səni Allah`ın yolundan azdırarlar. Onlar ancaq zənnə uyar və ancaq yalan danışarlar! (“Ənam” surəsi, 116)

Çoxluğa uyğun hərəkət etməyin kökündə “hər kəs elə düşünürdü, mən də onlar kimi olmağa məcbur olduğumu düşündüm” kimi aciz məntiq yatır. Yəni hər hansı bir insan doğru bildiyindən imtina edib çoxluğa tabe olduğu təqdirdə insanların verəcəyi reaksiyadan, onlar tərəfindən qınanmaqdan çəkinir. Bu, gənclər arasında çox yayılmış məntiqdir. Sırf buna görə, ibadətlərini yerinə yetirməyən, bir ömür boyu Allah`ın razılığını unudub kütlənin razılığı üçün yaşayan insanlar var. Halbuki, insan yüzlərlə, minlərlə insanın deyil, yalnız Allah`ın razılığını axtarmağa cavabdehdir. Eyni şəkildə, insan kimin nə düşünəcəyini fikirləşib və buna görə hərəkət etmək məcburiyyətində də deyil. Allah Quranla insanları hər cür asılılıqdan azadlığa qovuşdurmuşdur. İnsan yalnız Allah`a hesab verəcək və Qurana tabe olub-olmadığından sorğu-sual ediləcəkdir.

Belə ki, bu həqiqəti, əslində, hər insan çox yaxşı bilir. Ancaq bir çox insan bu bəhanəni irəli sürərək özünü aldadır və ətrafındakıları da aldada biləcəyini düşünür. Amma axirətdə arxalarından getdikləri insan çoxluğu özlərini əzabdan xilas edə bilmədikləri kimi, onu da xilas edə bilməzlər. Allah Quranda bu şəxslərin vəziyyətlərini belə xəbər verir:

Yox, əgər o,  bir son qoymasa, and olsun ki, onu kəkilindən yapışıb sürükləyəcəyik. Özü də yalançı, günahkar kəkilindən! Qoy, o, özünün bütün tərəfdarlarını  çağırsın! Biz də zəbaniləri çağıracağıq! Yox, Ona boyun əymə, səcdə et və  yaxınlaş! (“Ələq” surəsi, 15-19)

Bu vəziyyətdəki bir insan dünyada olarkən ətrafındakı insanlara görə Allah`ın razılığını qulaq ardı etmiş, hesab günü ilə qarşılaşacağını heç ağlına gətirməmişdir. İndi çox əhəmiyyət verdiyi və uğrunda Allah`ın razılığını qulaq ardı etdiyi o dindən uzaq çoxluqla birlikdə cəhənnəmə girəcək. O halda, siz bu həqiqəti bilə-bilə əsla bəhanə edib özünüzü aldatmayın və din əxlaqından uzaqlaşmayın. Heç bir mövzuda çoxluğa tabe olmaq məcburiyyətində deyilsiniz. Qurana görə doğru bildiyinizdən əsla imtina etməyin və tək başınıza da olsanız, haqqı yaşayın. Unutmayın, Allah`ın razılığını axtarmaqda göstərdiyiniz səbir sonsuza qədər böyük rəhmət içində yaşamağınıza səbəb olacaq.

---

İnsanlar hansı yalanlarla özlərini aldadırlar?

---

• Düşünmədiyi üçün: “ağlıma gəlmədi, bilmirdim”, - deyə biləcəyini zənn edənlər
• “Bilirdim, amma vaxtım və imkanım yox idi”, - deyərək özünü aldadanlar
• “Yorğunam, xəstəyəm”, - deyərək Allah`a ibadət etməyənlər
• “Allah məni bağışlayar”, - deyərək özlərini aldadanlar
• “Onsuz da mən cənnətə gedəcəyəm” kimi düşünənlər
• “Hamı elə düşünürdü, mən də onlara tabe olmağa məcbur oldum”, - deyənlər...
• “Elm adamları dini inkar edirdi, onlara inandım”, - deyərək özünü aldadanlar